سورن شیمی | بورس خرید و فروش مواد اولیه و اسانس

در حال حاضر انواع مواد شوینده را می توان در خرده فروشی ها و عمده فروشی ها یافت. حال آنکه هر کدام دارای ویژگی های و کاربردهای متفاوتی هستند. در این مقاله سعی داریم شما را با انواع مواد شوینده ، ویژگی ها ، نوع کاربرد ، چگونگی استفاده و به ویژه شوینده های مورد استفاده در ماشین لباسشویی و ماشین ظرفشویی خانگی و صنعتی آشنا کنیم.

مواد شوینده چیست؟

مواد شوینده ماده یا مخلوطی است که حاوی صابون و یا سورفاکتانت (هرگونه ماده یا مخلوط آلی) است که برای فرآیندهای شستشو و تمیز کردن در نظر گرفته شده است. انواع مواد شوینده در بازار، ممکن است به اشکال مختلف وجود داشته باشند.

• مواد شوینده شامل پودرهای سنتی، قرص های تک دوزی، مایعات غلیظ، کپسول های مایع، خمیرها و غیره هستند که برای رفع نیازهای مصرف کنندگان در زمینه تمیز کردن، مراقبت از پوست، مراقبت از پارچه و عطرها ارائه می شوند. این مواد، ممکن است برای اهداف خانگی، سازمانی یا صنعتی مورد استفاده قرار گیرند.
• مواد شوینده یک دسته از سورفکتانت ها هستند که هنگام رقیق شدن در آب خاصیت پاک کنندگی دارند.
• بیشتر شوینده ها آکیل بنزن سولفونات هستند.
• در حالی که مواد شوینده برای تمیز کردن استفاده می شود، از آنها به عنوان افزودنی های سوخت و معرفهای بیولوژیکی نیز استفاده می شود.

انواع مواد شوینده

مواد شیمیایی موجود در صابون (Soap)

صابون‌ها را می‌توان از هیدرولیز قلیایی چربیها و روغن‌های طبیعی (استر اسیدهای چرب با گلیسرول) مانند پیه ، روغن‌های نارگیل ، زیتون ، نخل و تالو تهیه کرد که این واکنش به نام فرایند صابونی شدن (Saponification) موسوم است:

باید توجه داشت که در روشهای جدید ، از هیدرولیز مستقیم چربی‌ها بوسیله آب در دمای زیاد استفاده می شود. این موضوع ، تصفیه و ایزولاسیون اسیدهای چرب را که به صابون‌ها خنثی می‌شوند، ممکن ساخته، اساس یک فرایند پیوسته را بوجود می‌آورد. از نقطه نظر شیمیایی ، صابون‌ها ، نمکهای فلزی اسیدهای چرب (اسیدهای کربوکسیلیک) راست‌زنجیر با حدود 10-18 اتم کربن می‌باشند.

با اینکه همه نمکهای فلزی اسیدهای چرب ، صابون هستند، اما تنها نمکهای قلیایی مانند (سدیم و پتاسیم) در آب حل می‌شوند و خاصیت پاک‌کنندگی دارند. نمکهای فلزهای قلیایی خاکی (مانند کلسیم و منیزیم و..) در آب حل نمی‌شوند. از این رو صابون‌های معمولی در آب سخت در مجاورت یون‌های کلسیم و منیزیم رسوب می‌کنند. به این ترتیب صابون خوب کف نمی کند و خاصیت پاک کنندگی خود را از دست می‌دهد.

مواد شیمیایی موجود در شامپوها

شامپوها شوینده های متداولی هستند که همه افراد از آنها استفاده می کنند و از آب، مواد اصلاح کننده سطحی یا سورفاکتانت ، تقویت کننده کف و مواد افزودنی تشکیل شده اند.

مواد شیمیایی موجود در فرمولاسیون شامپوها برای پاک کردن چربی و آلودگی ها از روی موها و پوست سر طراحی شده اند بنابراین خیلی قوی نیستند. سدیم لوریل اتر سولفات و دی سدیم لورت سولفوسوکسینات سورفکتانت آنیونی موجود در شامپو با قدرت کف کنندگی هستند.

کوکامیدوپروپیل بتائین ، کوکونات اسید چرب دی اتانول آمین، پلی سوربات و پلی اتیلن گلایکول دی استئارات سورفکتانت های آمفوتری ملایمی است که در شامپوها مورد استفاده قرار می گیرد. در برخی شامپوهای ضد شوره اسید سیتریک نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

ترکیبات پودرهای لباسشویی

پودرها ماشین لباسشویی نسبت به پودرهای رختشویی چند ماده اضافه دارند که بر قدرت پاک کنندگی آنها می‌افزاید. یکی از این مواد ، پر بورات است که از سفید کننده ها و رنگ برهاست. اجزای اصلی پودرهای لباسشویی شامل موارد زیر هستند:

ماده اصلی و فعال (مواد غیر یونی و آنیونی) که عامل پاک کنندگی و جدا کردن چرک از لباس است، عامل قلیایی کننده (مثل سیلیکات ها) که از خوردگی بدنه لباسشویی جلوگیری می کند، عامل سفیدکننده و رنگ سرکه معمولاً پربورات سدیم است، عامل کنترل کننده کف و پاک کننده کمکی ، عامل کاهش سختی آب که به پاک کنندگی هم کمک می‌کند (مثل فسفات ها)، عامل جلوگیری از رسوب مجدد چرک مثل CMC از شستن دوباره چرک روی لباس جلوگیری می‌کند، اپتیکال براتیز که باعث درخشندگی پارچه می‌شود، مواد میکروب کش و ضدعفونی کننده.

ترکیبات شیمیایی مایع ظرف شویی

آلکیل بنزن خطی و سولفونیک اسید دو ماده شیمیایی رایج در ترکیب مایع ظرف شویی است که به دلیل تجزیه پذیر و سازگار بودن با محیط زیست استفاده می شود. بهترین ماده برای خنثی کردن اسید، دی اتانول آمید و یا تری اتانول آمید است که قدرت کف کنندگی مایع را بالا برده و از بروز حساسیت پوستی جلوگیری می کند. عامل اصلاح کننده سطحی یا سورفکتانت دیگری که در ترکیب مایع ظرف شویی به کار می رود، سدیم لوریل اتر سولفات با نام تجاری تگزاپون است که از پاک کننده های قوی چربی روی ظروف محسوب می شود. برای نرم شدن و سازگاری مایع با پوست گلیسیرین به ترکیب مایع ظرف شویی اضافه می شود. از آنجایی که عموم مردم میزان کف کردن مایع ظرف شویی را ملاکی برای اثرگذاری بهتر مایع در نظر می گیرند، از ترکیباتی مانند آلکانول آمیدها ، بتائین ها و آمین اکسیدها استفاده می شود. هر چند میزان کف ایجاد شده دلیلی بر قدرت بیشتر پاک کنندگی مایع ظرف شویی نیست اما به دلیل علاقه مصرف کنندگان به این موضوع، ترکیبات پایدارکننده کف ایجاد شده به کار می روند. ترکیب دیگری که در مایع ظرفشویی به کار می رود، فرمالین است. این ماده به عنوان افزودنی های نگه دارنده به مایع ظرف شویی اضافه شده و جلی رشد میکروبی و فاسد شدن مایع را می گیرد. از طرفی، مقدار فرمالین در ترکیب نباید از 0.3 درصد تجاوز کند زیرا باعث آسیب دیدگی پوست و ایجاد حساسیت های پوستی می شود.

افزودنی‌هایی‌که‌بر‌کارایی‌شوینده‌ها می‌افزایند

• نرم‌کننده‌های آب: موادی هستند که باعث افزایش کارایی مواد فعال سطحی می‌شوند. آب‌ها به‌طور طبیعی دارای ناخالصی‌هایی مانند یون‌های فلزی کلسیم و منیزیم هستند که هنگام واکنش با صابون، نمک‌های نامحلول (رسوب) در آب تشکیل می‌دهند. نرم‌کننده‌ها با تشکیل کمپلکس با کاتیون‌های Ca²⁺ و Mg²⁺، اجازه واکنش این یون‌ها را با مواد فعال سطحی و ایجاد رسوب نمی‌دهند و باعث نرم شدن آب و افزایش کارایی شوینده‌ها می‌شوند.

• تقویت کننده‌های کف: از طریق کاهش دافعه الکتروستاتیک بین مولکول‌های کف باعث تغییر حجم، بافت یا میزان پایداری آن‌ها در مواد شوینده می‌شوند. سدیم لوریل اتر سولفات یکی از موادی است که برای تولید کف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• پرکننده‌ها و اتصال دهنده‌ها: برای کاهش قیمت شوینده‌ها و بهبود خواص آن‌ها استفاده می‌شوند که از مهم‌ترین آن‌ها سدیم سولفات، بوراکس، کلسیم کربنات، آلومینیم سیلیکات، تالک و فلدسپات هستند.

• اسانس: اسانس‌ها موادی هستند که بوهای بد ناشی از مواد شیمیایی پاک‌کننده را می‌پوشانند و به هنگام مصرف حس خوب و مطبوعی ایجاد می‌کنند.

• رنگ‌ها و رنگدانه‌ها: طیف وسیعی از رنگ‌ها برای رنگ‌آمیزی مواد شوینده و بازاریابی مهم هستند. تنوع و ثبات رنگ طولانی مدت تأثیر عمده‌ای بر نظر مصرف‌کننده‌ها دارد.

• درخشان‌کننده‌های نوری: این مواد با جذب نور فرابنفش (UV) موجب افزایش درخشندگی اجسام، سفید و تمیزتر شدن آن‌ها می‌شوند.

• عوامل ضد میکروبی: این مواد باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها را از بین می‌برند یا رشد آن‌ها را متوقف می‌کنند، از نظر بهداشتی اجسام را تمیز و مانع انتقال بیماری می‌شوند و بوی ناشی از آن‌ها را نیز از بین می‌برند. این افزودنی‌ها باعث تخریب غشای سلولی و مانع ساخت پروتئین‌های میکروبی، نوکلئیک اسیدها یا متابولیت‌های ضروری می‌شوند. به این ترتیب مانع رشد و در نهایت کشته شدن میکروب‌ها می‌شوند.

• آنزیم‌ها: از جمله شناخته‌شده‌ترین افزودنی‌هایی هستند که شرکت‌های تولید‌کننده شوینده تأکید بسیاری بر وجود آن‌ها دارند و نقشی را که در شست‌و‌شو ایفا می‌کنند در تبلیغات خود برجسته می‌سازند. اما چرا؟