سورن شیمی | بورس خرید مواد اولیه شوینده ها | مواد اولیه شیمیایی | مواد اولیه آرایشی و بهداشتی | اسانس

اسید استیک یا سرکه جزء اسید های کربوکسیلیک می ‌باشد و در نامگذاری آیوپاک به اسید اتانوئیک معروف است، دارای فرمول شیمیایی می‌باشد و طعم ترشی، شبیه طعم سرکه دارد. یک اسید ضعیف بوده زیرا تنها مقداری اسید جدا شده در محلول آبی می باشد. استیک اسید بدون آب و خالص یک مایع بدون رنگ بوده که آب را از محیط اطرافش جذب میکند و در دمای 16.5 درجه سلسیوس به شکل یک جامد کریستالی بی رنگ و منجمد می شود. اسید خالص و محلول های غلیظ آن بسیار خورنده هستند.

اسید استیک یا سرکه یکی از ساده ترین کربوکسیلیک اسید ها است. یک معرف شیمیایی مهم بوده و یک ماده شیمیایی صنعتی مورد استفاده در تولید مواد زیر است: پلی اتیلن ترفتالات که به صورت عمده در بطری های نوشابه استفاده می شود؛ سلولز استات که به طور عمده در فیلم عکاسی استفاده می شود؛ پلی وینیل استات برای چسب چوب به علاوه فایبرها و فابریک های مصنوعی. در خانه، استیک اسید رقیق برای بازکردن لوله ها استفاده می شود. در صنعت غذا، تحت کد افزودنی E260 به عنوان تنظیم اسیدی و به عنوان چاشنی استفاده می شود.

تقاضای جهانی اسید استیک در حدود 6.5 میلیون تن در سال (Mt/a) که حدود 1.5 Mt/a از طریق بازیافت برآورده می شود. باقی آن توسط بازار خوراک پتروشیمیایی یا منابع بیولوژیکی تولید می شود. رقیق شده این اسید توسط تخمیر طبیعی، سرکه نامیده می شود.

باکتری های مخمر اسید استیک یا سرکه به دلیل تمایل به تولید اسید استیک به این نام معروف شده ‌اند. این باکتری ها در مواد غذایی، آب و خاک یافت می‌شوند. این ماده بطور طبیعی از میوه ‌ها و برخی مواد غذایی فاسد شده از فرایند تخمیر تولید می‌شوند و از قدیمی ترین ترکیبات شیمیایی شناخته شده توسط انسان می‌باشد.

• نام شیمیایی : اسید استیک
• اسامی مترادف با اسید استیک : استیک اسید، جوهر انگور، اتیلیک اسید، هیدروژن استات، متانوکربوکسیلیک، اسید اتانوئیک، سرکه، جوهر سرکه.
• گرید محصول :

1. اسید استیک صنعتی.
2. اسید استیک آزمایشگاهی.

• فرمول مولکولی : C₂H₄O₂
• خلوص : اسید استیک 99 %
• جرم مولی : ۶۰٫۰۵ g mol⁻¹
• شکل ظاهری : مایع بی رنگ.
• دمای ذوب : 16.5 درجه سلسیوس
• نقطه اشتعال : 43 C ͦ
• حلالیت در آب : قابل حل به هر نسبت.

تاریخچه :

اسید استیک یا سرکه به اندازه عمر تمدن و حتی بیشتر است، اسید استیک ‌های باکتری‌ زا در همه جای جهان وجود دارند و هر فرهنگی که در آن عمل‌ آوری خمر همچون آبجو یا شراب وجود داشته، به ناچار سرکه را نیزکه نتیجه طبیعی تماس این نوشیدنی ‌های الکلی با هوا بوده کشف کرده ‌اند.

استفاده از این ماده در شیمی، به عهد باستان برمی‌گردد. در قرن سوم پیش از میلاد، تئوفراستوس فیلسوف یونانی تشریح کرد که سرکه چگونه بر روی فلزات اثر می‌کند تا از واکنش آنها رنگدانه ‌های مورد استفاده در کارهای هنری تولید شوند که از آن جمله می‌توان به سرب سفید (کربنات سرب) و زنگار مس اشاره کرد که ترکیبی سبز رنگ از نمک ‌های مس از جمله استات مس ۲ می‌باشد.

در سال ۱۸۴۷، هرمان کولب شیمیدان آلمانی برای اولین بار از طریق مواد معدنی موفق به ساخت اسید استیک یا سرکه شد. ترتیب این واکنش عبارت بود از کلردار کردن دی سولفید کربن و تبدیل آن به تترا کلراید کربن، سپس از طریق تفکافتبه تتراکلورو اتیلن و از طریق کلردار کردن آبی به اسید تری کلرواستیک و در نهایت کاهش آن از طریق برقکافت به اسید استیک.

موارد مصرف و کاربرد :

در تولید بسیاری از ترکیبات شیمیایی، این ماده به عنوان یک واکنشگر شیمیایی به کار می‌آید. مهمترین کاربرد اسید استیک یا سرکه در تولید استات وینیل تکپاره ‌است، که بلافاصله پس از آن آنیدرید استیک و استر تولید می‌شود. میزان اسید استیک مورد استفاده در سرکه به نسبت اندک است.

سایر کاربردها :

محلول ‌های رقیق سرکه همچنین به خاطر خاصیت اسیدی ملایم آنها، مورد استفاده قرار می‌گیرند. در محیط خانگی، استفاده در آبگونه اسیدی ظهور فیلم و برداشتن جرم شیرآب و کتری از نمونه ‌های آن است. خاصیت اسیدی همچنین از طریق سلول های نیش ستاره دریایی، در درمان نیش ستاره دریایی جعبه‌ای استفاده می‌شود که این کار از آسیب های جدی و یا حتی مرگ جلوگیری می‌کند. این خاصیت همچنین در درمان افراد مبتلا به آماس گوش ( عفونت گوش خارجی ) به کار می.رود. همچنین در سیلوی خوراک دام، برای جلوگیری از رشد باکتری‌ ها و قارچها، بصورت اسپری از اسید استیک یا سرکه استفاده می‌شود. محلول های رقیق اسید استیک می تواند در آزمایشگاه بالینی برای تشخیص تعداد گلبول های قرمز و سفید استفاده شوند. یکی دیگر از استفاده های بالینی برای lysing سلول های قرمز خون است، که می تواند ترکیبات مهم دیگر در ادرار را در هنگام آزمایش میکروسکوپی شناسایی کند. اسیدیته آن همچنین برای درمان نیش عروس دریایی کاربرد دارد و اگر فورا استفاده شود از جراحات حاد و حتی مرگ جلو گیری می کند. و برای درمان عفونت گوش خارجی استفاده می شود. در این روش، اسید استیک به صورت اسپری برای علوفه دام به عنوان نگهدارنده اسپری می شود، تا رشد باکتری و قارچ تضعیف شود. اسید استیک آبی همچنین به عنوان یک حذف کننده زگیل و گندمه استفاده می شود از اسید استیک چندین نمک آلی و غیر آلی تولید می‌شود، از جمله:

1. استات سدیم در صنعت نساجی و نیز به عنوان نگهدارنده غذایی .

2. استات مس ۲ به عنوان رنگدانه و قراچ‌کش

3. استات آلومنیم و استات آهن ۲ به عنوان ثابت‌کننده رنگ

4. استات پلادیوم ۲ به عنوان کاتالیزور در واکنش ‌های جفت ‌ساز، همچون واکنش هک

5. استات نقره در حشره کشها

6. کنترل و از بین بردن کنه واروا در زنبور عسل

7. اسید استیک ‌های جایگزین تولید شده عبارتند از :

• اسید مونوکلرواستیک. MCA، اسید دیکلرو استیک (به عنوان محصول فرعی) و تری کلرواستیک. MCA در تولید رنگ نیل استفاده می‌شود.

• اسید برومو استیک، که برای تولید واکنشگر برومو استات اتیل استری می‌شود.

• اسید تری فلوئورواستیک که در ترکیبات عالی، یک واکنشگر رایج است.

• مقادیر اسید استیکی که در سایر کاربرد ها بکار می‌رود (بجز TPA)، تا ۱۰ درصد از اسید استیک مورد استفاده درسطح جهان را به خود اختصاص داده ‌است. در عین حال، انتظار نمی‌رود این کاربرد ها به اندازه تولیدTPA، رشد کند.

کاربرد به عنوان حلال :

همانگونه که گفته شد اسید استیک یا سرکه خواص شیمیایی بالا، اسید استیک منجمد یک حلال پروتون‌دار قطبی بسیار عالی است. این ماده اغلب در تصفیه مواد آلی به عنوان حلال کریستال‌ سازی مجدد بکار می‌رود. اسید استیک ذوب شده خالص در تولید اسید ترفتالیک که ماده خام پلی اتیلن ترفتالیک (PET) است، به عنوان حلال بکار می‌رود. اگر چه در حال حاضر این کاربرد ۵ تا ۱۰ درصد از اسید استیک تولید شده در جهان را مصرف می‌کند، با افزایش تولید PET انتظار می‌رود این کاربرد افزایش بیشتری پیدا کند.

در واکنش‌هایی همچون فریدل کرافتس اکلیل‌دارکردن که در آنها کربوکاتیون وجود دارد، اسید استیک یا سرکه به عنوان یک حلال بکار می‌رود. به عنوان مثال، یک مرحله از تولید تجاری کافور مصنوعی، شامل نوآرایی ونگر میروین کمفین به استات ایزوبورنیل است؛ در این حالت اسید استیک برای حفظ کربندار کردن واکنش نوآرایی ، هم به عنوان حلال و هم به عنوان یک هسته دوست عمل می‌کند. در هنگام کاهش یا اکسایش یک گروه نیترو آریل به یک آنیلین با استفاده از پالادیوم کربنی، اسید استیک به عنوان حلال انتخابی استفاده می‌شود.

در شیمی تحلیلی، اسید استیک منجمد برای تخمین مواد قلیایی ضعیف همچون آمید های آلی بکار می‌رود. اسید استیک منجمد به عنوان باز (شیمی ) از آب هم ضعیف‌تر است در نتیجه در این میانجی، آمید به عنوان یک باز قوی عمل می‌کند. سپس با استفاده از یک محلول در اسید استیک منجمد با خاصیت اسیدی بسیار قوی همچون اسید پرکلورید، می‌توان عیار آنرا اندازه گرفت.

ایمنی :

سرکه غلیظ خورنده ‌است و در نتیجه باید با احتیاط با آن کار کرد، زیرا باعث سوختگی، آسیب های دائم چشمی و سوزش اعضای دارای مایعات مخاطی می‌شود. این تاول‌ ها و آبله ‌ها ممکن است تا چند ساعت پس از در معرض قرار گرفتن پدیدار نشوند. به هنگام کار کردن با این ترکیب‌ ها باید از دستکش‌ های مقاوم از جنس پلاستیک نیتریل استفاده کرد چراکه استفاده ازدستکش های لاتکس از ایمنی لازم برخوردار نیست. اسید استیک غلیظ در شرایط آزمایشگاهی به سختی مشتعل می‌شود. با بالا رفتن دما از مرز ۳۹ درجه سانتی‌گراد، ریسک تبدیل شدن آن به یک ماده منفجره در مجاورت هوا افزایش می‌یابد. (حد انفجار: ۴/۵ درصد تا ۱۶ درصد).

خطر محلول های اسید استیک یا سرکه به میزان غلظت آن بستگی دارد. محلول هایی که اسید استیک آنها بیش از ۲۵ درصد است، به خاطر بوی زننده و بخار خورنده آنها در هود بخار نگهداری می‌شود. اسید استیک رقیق به شکل سرکه بی ضرر است. با این حال وارد کردن محلول ‌های قویتر در آن، برای انسان و حیوانات ضرر دارد. این محلول به سیستم گوارش آسیب زده و تغییری مهلک را در خاصیت اسیدی خون ایجاد می‌کند.

به دلیل عدم تطبیق آن، پیشنهاد می شود که اسید استیک یا سرکه را از اسید کرومیک و اتیلن گلایکول و اسید نیتریک و اسید پرکلریک و پرمنگنات ها و پر اکسید ها و هیدروکسیل ها دور نگه دارید.

نوع بسته بندی : اسید استیک صنعتی موجود در گالن های 20 لیتری، 60 لیتری و بشکه های 220 لیتری و اسید استیک آزمایشگاهی در گالن های 2.5 لیتری و گالن های 20 لیتری موجود می باشد.

انبارش :

1. محل ضد آتش باشد .
2. از مواد غذايي و خوراک دام جدا نگه داشته شود .
3. محل داراي تهويه باشد.

کلیپ مرتبط:

همچنین شما عزیزان می توانید برای دیدن کلیپ های آموزشی و دیدنی ما به لینک تماشا یا آپارات سورن شیمی مراجعه نمایید.
-برای دیدن کلیپ واکنش شیمیایی سرکه با شیر کلیک کنید.